مهدی احمدزاده

روز ملی خلیج فارس چرا و چگونه شکل گرفت؟

روز ملی خلیج فارس از زبان شاهد عینی دست اندر کار این موضوع از ابتدا تا امروز 

برابر گفتگوی دکتر عجم عضو آن زمان کمیته یکسان سازی نام های جغرافیایی با رادیو ایران ، تصویب روز ملی خلیج فارس یک روند چند ساله داشت و ناگهانی صورت نگرفت. دولت در سال ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ سه مصوبه گذراند تا در نهایت سال ۸۴  نام گذاری نهایی و اعلام شد.کارهای مقدماتی :

۱-     در سال ۱۳۸۰ گزارش هشدار آمیزی از روند فزاینده جعل نام خلیج فارس در رسانه های عربی و انگلیسی تهیه و برای مقامات ذیصلاح ارسال شد.

۲-      با توجه به عدم دریافت پاسخ و توجه کافی از سوی مسئولان ذیربط . مقاله ای  هشدار آمیز از روند فزاینده جعل نام خلیج فارس در ۱۰  شماره   ۱۶تا ۲۷ مهر ۱۳۸۱ در روزنامه همشهری و وب سایت آنلاین آن منتشر شد .

۳-      مقاله روزنامه همشهری برای مقامات و نمایندگان مجلس و کمیته سیاست خارجی و کمیته فرهنگی ارسال شد.

۴-   چه بایــــــــــــــد کرد؟ در تاریخ   ۱۳۸۱/۱٠/۱۱راهکارهای پیشنهادی  برای جلوگیری از جعل نام خلیج فارس در وب  لاگها بصورت آنلاین منتشر شد از جمله در این پست:  http://parssea.persianblog.ir/post/1/

۵-  همایش  همایش ملی ژئوماتیک اردیبهشت ۱۳۸۲  مجددا راهکارهای دفاع از نام خلیج فارس ارایه شد  ص ۳۶-۳۷ وب سایت مطالعات خلیج فارس [۷]

۶ –      پیگیری های انجام شده منجر به تشکیل جلساتی شد که ماحصل آن صدور اولین بخشنامه هئیت دولت در بهمن ۱۳۸۲ ویژه  دفاع از نام حلیج فارس بود  بخشنامه با امضای دکتر عارف معاون رئیس جمهور به همه  وزارتخانه ها ابلاغ شد. در خرداد ۱۳۸۳ مجددا بخشنامه  کامل تری از سوی هئیت دولت ابلاغ شد که باید منجر به تهیه لایحه ای قانونی می شد..

۷-   همایش بین‌المللی کارتوگرافی خلیج فارس در دانشگاه تهران راهکارها مجدد به اطلاع رسانه های گروهی رسید گزارش خبرگزاری فارس و روزنامه تهران تایمز خرداد ۱۳۸۳ مورخ   ۸۳/۰۲/۰۳ – 

یک پژوهشگر در همایش بین‌المللی کارتوگرافی خلیج فارس گفت: برای پاسداری از نام خلیج فارس کوشا باشیم .

۸- شهریور ۱۳۸۳ کتاب خلیج فارس نامی کهن تر از تاریخ و میراث فرهنگی بشریت در سه هزار نسخه منتشر و برای مقامات و نمایندگان مجلس ارسال شد.این کتاب راهکارهای مختلف از جمله روز ملی خلیج فارس را خواستار شده است.

۱۰ – سازمان خلیج فارس آنلاین  در  صفحه  گفتمان آنلاین خود  نظرات مخاطبان را در مورد پیشنهاد روز ملی خلیج فارس  که در تاریخ ۶/۹/۲۰۰۳   در صفحه  گپ /چت/ آنلاین  ارایه شده بود  را جمع آوری و جمع بندی نمود. بیشتر رای دهندگان روز ۹ آذر را پیشنهاد کردند.

۱۱- نامه اعضای هئیت مدیره  سازمان برای مقامات و مطبوعات ارسال شد و در روزنامه شرق منتشر شد.

از ابتدای دهه ۱۳۵۰ که  تغییر نام خلیج فارس در کشورهای عربی  رسمی شد عده  اندکی از نخبگان ایرانی  از روند تغییر این یگانه نام  همیشه تاریخی  انتقاد می کردند اما این صداهای انفرادی راه به جایی نداشت . پس از اینکه استفاده  مردم  از شبکه های ماهواره ای رادیو و تلویزیونی  گسترده تر شد و انها با دیدن شبکه های متعدد تلویزیونی عربی رو برو شدند که در برنامه های عربی و انگلیسی زبان خود نام خلیج فارس را تغییر داده اند توجه عده بیشتری از مردم ایران به خطر جعل  و تغییر نام خلیج فارس جلب شد ما عده ای از همان افراد بودیم  که در سال ۱۳۸۰  به فکر کار دسته جمعی افتادیم و  وب سایت پرشن گلف آنلاین به انگلیسی و  پارس سی به فارسی شروع بکار کرد. این مقدمه کار غیر دولتی برای دفاع از نام خلیج فارس بود. این دو وب سایت کارهای بسیار زیادی انجام داد از جمله آنها افشاگری علیه موسسات و وب سایتهای تحریف گر  و از جمله اطلس نشنال جغرافی بود. اولین اقدام انتشار مقاله ای افشاگرانه در روزنامه همشهری در ۱۵ شماره از ۱۶ تا ۲۷ مهر ۱۳۸۲ بود و پیشنهاد روز ملی خلیج فارس از اینجا رقم خورد و سپس در کمیته یکسان سازی نام های جغرافیایی طرح شد و در سمینار ملی ژیو ماتیک اردیبهشت  ۱۳۸۳  مجددا مطرح و در وب سایتهای متعدد منتشر شد. در شهریور ۱۳۸۳ کتاب نام خلیج فارس میراثی کهن و جاودان توسط دکتر عجم در سه هزار نسخه منتشر  و رایگان به سازمان های دولتی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی هدیه شد که یک مبحث آن با نام “چه باید کرد ؟” تماما به راهکارهای  جلوگیری از تغییر نام خلیج فارس اختصاص داشت و از جمله  راهکارهایی که پیشنهاد شد نام گذاری یک روز بنام روز خلیج فارس و یا روز ملی خلیج فارس بود. این راهکارها همچنین طی نامه های متعدد به سازمان های مربوطه ارسال شد و از سوس دیگر وب سایت پرشن گلف آنلاین نیز در مهر و ابان ۱۳۸۳  نام گذاری روز خلیج فارس را به رای گیری گذاشت . و از میان سه پیشنهاد اولیه روز باز پس گیری جزایر سه گانه بیشترین رای را بدست آورد مسئولان  این وب سایت طی نامه ای که امضای پرفسور ریچارد فرای را نیز همراه داشت برای مقامات ایرانی ارسال کردند این پیشنهاد در کمیته خلیج فارس طرح شد اما قرار شد روز فتح هرمز و اخراج انگلیسی ها مبنای کار قرار گیرد موضوع با نظر مثبت به وزارت ارشاد و سازمان های زیربط ارسال شد و در نهایت پس از پیگیری های مکرر و مداوم  به نتیجه رسید . و در سال ۱۳۸۴ رسما با امضای رئیس جمهور وقت  به وزارتخانه ها ابلاغ گردید .

به گزارش ایرنا:

برگزاری روز ملی خلیج فارس برای اولین بار در خارج از مرزهای ایران

 روز ملی خلیج فارس ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۲ طی مراسمی باشکوه توسط ایرانیان مقیم هند گرامی داشته شد.

در این مراسم دکترعجم نویسنده کتاب اسناد نام خلیج فارس میراثی کهن و جاودان پیرامون اهمیت این روز و علت تحریف نام خلیج فارس و عواقب آن و وظایف ایرانیان برای پاسداشت هویت اسلامی و ایرانی سخن گفت و توضیح داد که : ” چرا مردم ایران در مقابل تغییر نام خلیج فارس واکنش تندی نشان دادند و تحمل نکردند  که شاهد جعل نام خلیج فارس باشند.  زیرا نام های خلیج فارس و معادل های آن در همه زبان ها  همواره در طول تاریخ از نامهای  کشور ایران گرفته شده و از ۲۵۰۰ سال  قبل اروپاییان، تمام سرزمین پهناور حوزه تمدنی ایران را پرشیا- (فارس)  نامیده اند. عربها و ترکها هم این سرزمین را بلاد فارس و یا مملکت فارس  و یا کشور عجم و مملکت ایران می نامیده اند و همین عبارتهارا هم برای توصیف دریای پارس بکار برده اند بنابراین واژه “فارس” در عبارت خلیج فارس به هیچ گونه   مفهوم قومی و نژادی ندارد. خلیج فارس و معادلهای آن  ۲۵۰۰ سال بطور مستمر در همه زبانهای دنیا بکار رفته بخصوص در زبان عربی و تغییر آن توهین به هویت ایرانی تلقی شد.

نه تنها مکتوبات و اسناد عادی در زبان عربی بحر فارس و خلیج فارس را یگانه نام برای این پهنه آبی بکار برده اند بلکه  همه تفسیرهای قرآنی بنوعی بحر فارس را در معنی و مفهوم واژگانی مانند مجمع البحرین و مرج البحرین و  – بحر بکار برده اند و حتی  احادیث محکمی از پیامبر وجود دارد که  ایشان بحر فارس را بکار برده اند نمونه اش حدیث شماره ۲۱۴۶  از مسند ابی یعلی الموصلی البغدادی جلد ۴ ص ۱۲۰   است  .

وی  در خصوص سابقه نام گذاری  روز ملی  توضیح داد و گفت :

در حالیکه اتحادیه عرب از سال ۱۹۶۴ رسما نام خلیج فارس رابرای عرب زبانان ممنوع کرده است اما در ایران تا سال ۱۳۸۱ هیچ مقاله و نوشته ای و یا سخنی در رسانه های گروهی در دفاع ازنام خلیج فارس منتشر نشد و مطبوعات حاضر نبود پژوهش های دفاع از نام خلیج فارس را چاپ کنند آنچه منتشر شدیک جلد اطلس و دو جلد کتاب در تیراژ بسیار اندک بود که دایره کاربرد آن از چندکتابخانه و استاد دانشگاه فراتر نرفت.اما از سال ۱۳۸۱ با آمدن وب سایت و وبلاگ های فارسی رسانه های گروهی از انحصار خارج شد و وضعیت تغییر کرد و اولین وبلاگها و پژوهشها در دفاع از نام خلیج فارس منتشر شد و موجی ایجاد شد که محافل رسمی مجبور به دنباله روی ازاین موج گردید.

در دهه ۱۳۷۰ با هجوم بی سابقه رسانه های عربی  با برنامه های متنوع به زبانهای مختلف  روبرو شدیم که تحریف نام خلیج فارس را انجام می دادند حتی در بخش های فارسی و انگلیسی خود نام تحریف شده را بکار می بردند.

عواقب این توطئه  و ضرورت مقابله با آن  بارها  ار سوی افراد دلسوز به گوش مسولان و نهادهای فرهنگی رسانده شد و خواستار روشنگری به افکار عمومی شدیم .

به گزارش خبرنگار ایرنا: 

در قدم اول راهکارهای دفاع از نام خلیج فارس در سال ۱۳۸۱ مطبوعاتی شد و در اولین سمینار و دومین سمینار ژئوماتیک راهکارها مجددا مورد تاکید قرار گرفت. در سمینار ملی  همایش ژئوماتیک   اردیبهشت   ۱۳۸۲  مقاله  اسامی جغرافیایی باستانی میراث بشریت پژوهشی در مورد دو نام خلیج فارس و خزر و چالشهای فرا روی ارایه شد  که بر روی بخش چه باید کرد و راهکارهای چه باید باشد تاکید زیادی شد یکی از راهکارهای پیشنهادی ضرورت یک روز ملی برای خلیج فارس بود که  مورد استقبال حضار قرار گرفت و  مقاله برتر آن سمینارشد و از سوی رئیس سازمان نقشه برداری و معاون رئیس جمهور و مسولان سازمان جغرافیایی ارتش و اعضای کمیته یکسان سازی نامهای جغرافیایی جایزه ویژه گرفت و هم بصورت آنلاین در وب سایتهای مختلف و هم در روزنامه ها و مجلات داخلی چاپ شد یکی از راهکارهای پیشنهادی در این سخنرانی ضرورت داشتن یک روز ملی برای خلیج فارس بود.

در  اردیبهشت ۱۳۸۳ در سمینار بین المللی کارتوگرافی دانشگاه تهران مجددا در مقاله ای راهکارهای دفاع از نام خلیج فارس بیان شد و بویژه مرحوم دکتر حسن گنجی در آن سمینار مشوق طرح شدندکه در شهریور۸۳  بصورت کتاب چاپ و با هزینه شخصی رایگان در میان سازمانهای دولتی  و مراکز مطالعاتی از جمله  مرکز مطالعات  مجمع تشخیص مصلحت نظام و کتابخانه ها  و نمایندگان مجلس شورای اسلامی توزیع شد . اما با این وجود تحرک خاصی از سوی نهادهای تصمیم گیر صورت نگرفت تا اینکه موضوع جعل نام در اطلس مشهور نشنال جغرافی روی داد و موجب خشم مردم و ایرانیان داخل و خارج از کشور شد.

رسانه های گروهی عربی به طور بی سابقه ای خبر را بدون تفسیر اما بعضی با تمسخر و بعضی با نوعی تکریم نسبت به کار منعکس کردند. القدس العربی به قلم عبدالباری عطوان مفسر مشهور جهان عرب نوشت. عربها برای مشروع ترین حقانیت های خود قادر نیستند چنین موج همبستگی ایجاد کنند که ایرانی ها برای یک نام انجام دادند. تلویزیون الجزیره و العربیه و سایر رسانه های عربی و بعضا غربی نیز مصاحبه ها و تفسیرهایی در خصوص خشم جامعه ایران و عذرخواهی نشنال جغرافی ارائه کردند.

پس از این تحولات یکی از اقدامات دولت وقت، برای پاسداری از میراث فرهنگی و معنوی خلیج فارس موافقت رسمی با اضافه شدن روز ملی خلیج فارس به تقویم رسمی کشور بود.

تهیه گزارش توجیهی برای ثبت روز ملی خلیج فارس

برای ثبت و تصویب پیشنهاد روز ملی خلیج فارس لازم بود که گزارش توجیهی تهیه و در اختیار نهادهای تصمیم گیرنده و شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد. گروهی مسئول اینکار شدند و گزارش توجیهی تهیه شد و در اختیار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی گرفت و دبیرخانه شورا موضوع را در دستور کار قرار داد و در نهایت با پیگیری های مصرانه در جلسه ۲۲/۴/ ۱۳۸۳ تصویب شد.

در پرونده خلیج فارس و صورت جلسه های موجود سال ۱۳۸۳ سه مکاتبه در ارتباط با نام گذاری روز ملی وجود دارد که به رویت و حاشیه نویسی معاون رئیس جمهور، مدیران کل دفتر ریاست جمهوری و دفتر وزیر خارجه و مدیران کل خلیج فارس و حقوقی رسیده است.

۱: نامه آبان ماه ۱۳۸۳ ( مدیر کل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و به ضمیمه سه جلد کتاب “خلیج فارس نامی کهن تر از تاریخ و میراث فرهنگی بشریت” برای ادارات سه گانه وزارت خارجه و پیشنهاد راهکارها و نامگذاری روز خلیج فارس).

۲: دو نامه از سوی ریاست جمهوری منظم به نام های مورخ ۳ بهمن ۱۳۸۳ شورای مدیران سازمان خلیج فارس “پرشین گلف آنلاین” برای نامگذاری روز ملی خلیج فارس و نمابر  همان نامه ها از سوی نمایندگی ایران در نیویورک منظم به درخواست سازمان خلیج فارس .

در واقع ایده ضرورت دفاع از نام خلیج فارس و راهکارهای عملی در مورد نام خلیج فارس، نخست در سال ۱۳۸۱ در همشهری و وب سایت آنلاین آن تحت عنوان خلیج ایرانی که در رد مقاله الاهرام ( به تلاش جمال عبدالناصر اصطلاح غلط خلیج عربی جعل شد) مطرح شد.

 اولین میزگرد  رسمی  گرامیداشت روز ملی خلیج فارس ۱۳۸۹ انجام شد.

تا ۵ سال پس از تصویب روز ملی خلیج فارس  این روز که  با خواسته  و فشار احاد جامعه  تصویب شده بود با سکوت  مقامات و نهادهای رسمی و وزارت فرهنگ و ارشاد روبرو بود تا اینکه مجدد صداری اعتراض  مدافعان نام خلیج فارس بلند و رسا شد ۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۹ –  برای اولین بار  روز ملی خلیج فارس با پیگیری های مجدانه  دکتر عجم  و موافقت وزارتخارجه  و مدیرکل دفتر مطالعات سیاسی  بین المللی  برگزار شد.

با وجود اینکه سال ۱۳۸۴ نام گذاری انجام گردید  و در تقویم رسمی ثبت شده بود اما هیچ نهادی برای برگزاری روز ملی پیشقدم نمی شد و علاقه مندی نشان نمی داد.بطور مثال در سال ۱۳۸۵ هیچ مراسمی برگزار نشد.

تا اینکه با کوششهای دکتر عجم  روز ۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۹ اولین مناسبت رسمی و دولتی برگزار شد و رسانه های گروههی بطور گسترده آن را پوشش دادند  و این اطلاع رسانی  خبرنگاران بود که  در سال بعد مسابقه بین نهادها برای برگزاری این روز بالا گرفت .۱۳۹۰ دانشگاه خلیج فارس  بوشهر و استانداری بندرعباس نیز این روز را برگزار کردند.

از سال ۱۳۸۹ دولت ایران توجه قابل ملاحظه ای به این موضوعات نشان داد و در سالهای اخیر، دولت و دیگر نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده اند خود را نسبت به این موضوع حساس و متعهد نشان دهد. سال ۱۳۹۱ دو روز پیش از ” روز ملی خلیج فارس” در ایران برای اولین بار امامان جمعه شهرهای مختلف نیز در خطبه های خود از “اهمیت و حقانیت” این نام سخن گفتند و روز ملی خلیج فارس با حضور مقامات در شهرهای حاشیه خلیج فارس و با جشنواره های مختلف گرامی داشته شد.

دکتر عجم  گفت نام خلیج فارس میراثی فرهنگی برای همه ملتها بخصوص مسلمانان است. و این نام برای  ایرانی ها افتخار و میراث فرهنگی مضاعفی است.این روز را باید همانند روز نوروز در هر جا که هستیم برای پاسداری از هویت تاریخی و فرهنگی کشورمان گرامی بداریم .

 مراسم روز ملی خلیج فارس برای اولین بار در  خارج از کشور  بصورت رسمی در جمع ایرانیان ساکن دهلی برگزار و رسانه ای شد.

مراسم زنگ خلیج فارس در مجتمع آموزشی ایرانیان دهلی ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۲

روز ۱۲ اردیبهشت به مناسبت روز معلم و روز خلیج فارس  در مجتمع آموزشی ایرانیان دهلی دو زنگ بصدا درآمد .

چرا ۱۰ اردیبهشت  و جنگ هرمز روز ملی خلیج فارس  نام گذاری شد.

در خصوص ضرورت  تعیین روز خلیج فارس  اتحاد و یگانگی و یکپارچگی  وجود داشت  اما در خصوص روز اختلاف آراء زیاد بود درنتیجه  روز ۱۰ اردیبهشت با توجه به همه جوانب امر کمترین مخالف را داشت لذا این روز تصویب شد.

۲۱ آوریل سال ۱۶۲۲ سپاه ایران جزیره هرمز را از بزرگترین امپراتور آن زمان بازپس گرفت و جایگاه خود را درجهان در فهرست ابرقدرتهای قرن شانزدهم ثبت کرد. انگلیسی ها نیز ۴ کشتی خود را با خدمه در اختیار ارتش امام قلی خان گذاشتند. آلبوکرک پرتغالی اعتقاد داشت هر کشوری که سه نقطه مالاگا، عدن و هرمز را در اختیار داشته باشد بر تجارت دنیا حاکم خواهد بود. اهمیت هرمز آنقدر بود که استعمارگران انگلیسی را نیز به طمع انداخته بود. به دلیل شکایت های ایرانیان از بی ادبی های پرتغالی ها ، سپاه ایران قصد تنبیه پرتغالی ها در خلیج فارس نمود و نه تنها جزیره هرمز را آزاد ساخت بلکه این مقدمه شد که پرتغالی ها تا مومباسا در کنیا عقب نشینی کنند و این شکست، شکست های پی در پی پرتغال در شرق آفریقا را به دنبال داشت و با حمایت پادشاهان ایران، امام مسقط موفق شد قلعه عظیم مومباسا را در جنگ خونینی که به جنگ طیبی مومباسا معروف است را تصرف کند. ایران تا سال ۱۸۲۰ پرچمدار تمام خلیج فارس و دریای عمان شد. انگلیسی ها از شکست پرتغال خرسند بودند و به قدرت ایران اعتراف داشتند و ایران را تنها رقیب قدرتمند عثمانیها می دانستند. در عهدنامه مجمل ۱۸۰۹ و عهدنامه مفصل ۱۸۱۲ حاکمیت ایران را بر کل خلیج فارس به رسمیت شناخت در حالیکه انگلیس خود به عنوان ابرقدرت جهان ظهور می کرد. از این رو جشن های سراسری بزرگی در این روز برگزار می شود.